Ασωπός: Heavy Metal

Photo: Nikos Kakarikas

Δεν υπάρχει πιο ριζοσπαστικά δημοκρατική, πιο αυθεντική πράξη από όταν έρχεται σε επαφή ο παραγωγός με τον καταναλωτή. Όταν η ύπαιθρος συναντά το άστυ. Όταν ο καταναλωτής προμηθεύεται άμεσα την τροφή του από τον παραγωγό, κοιτάζοντας τον στα μάτια. Αφουγκραζόμενος τον μόχθο και τα προβλήματα του αγρότη. Βλέποντας, αγγιζοντας τα χέρια που παρήγαγαν την τροφή που θα βάλει στο πιάτο του και θα δώσει στα παιδιά του.

Ναι, αγαπητοί, αυτό συνέβη χθες στο Σύνταγμα όταν οι αγρότες της Θήβας (όλοι;) διέθεσαν την παραγωγή τους δωρεάν στον κόσμο, θέλοντας να δώσουν το μήνυμα ότι τα προϊόντα τους είναι χωρίς χημικά. Φιλανθρωπία και ακτιβισμός μαζί! Πολλά μπράβο, μιας και στην εποχή μας που πέφτει πείνα και η κοινωνία ψάχνει για ένα μήνυμα, η πράξη είναι αξιοσημείωτη. Και η ανταπόκριση του κόσμου μαζική, σωστή διαδήλωση. Τεράστιες ουρές, κόσμος και ντουνιάς να περιμένουν να πάρουν λαχανικά. Απίστευτο, και μόνο να το βλέπεις… Και φυσικά ήταν όλοι τους εκεί, με τις κάμερες και τα μικρόφωνά τους.

Κατ’ αρχήν, καλό είναι να ξεκαθαρίσουμε ότι τα προϊόντα που μοιράστηκαν στον κόσμο περιέχουν χημικά, μιας και είναι προϊόντα συμβατικής καλλιέργειας, φορτωμένα και με λιπάσματα και με «φάρμακα». Η αλήθεια επίσης είναι ότι κατά καιρούς έχει γραφτεί στον τύπο σχετικά με την επιμόλυνση της γης και αγροτικών προϊόντων της Βοιωτίας με τοξικά. Ενδεικτικά παραθέτω αυτό και αυτό.

Όμως έχουν δίκαιο οι παραγωγοί της Θήβας, αφού με αφορμή τις κινητοποιήσεις τους, ο πρόεδρος του ΕΦΕΤ δήλωσε ότι τα λαχανικά αγροτικά προϊόντα που παράγονται στην Ελλάδα με τα έως σήμερα δεδομένα είναι ασφαλή προς κατανάλωση. Αυτό βασίζεται σε επίσημους έλεγχους για βαρέα μέταλα (μόλυβδο, κάδμιο, νικέλιο και χρώμιο) κατά την διάρκεια του 2011 στις Περιφέρειες Στερεάς Ελλάδας, Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης, Θεσσαλίας, Ηπείρου και Κρήτης. Την ίδια ώρα, ο υπουργός περιβάλλοντος διαβεβαίωνε την αρμόδια Επιτροπή της Βουλής ότι δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος για τη δημόσια υγεία από προϊόντα του Ασωπού.

Από τα αποτελέσματα των ελέγχων προκύπτει ότι υπάρχει πλήρης συμμόρφωση με την κείμενη εθνική και κοινοτική νομοθεσία όσον αφορά στον μόλυβδο και το κάδμιο όπου τα μέγιστα επιτρεπτά όρια έχουν οριστεί. Για το νικέλιο και το χρώμιο, για τα οποία δεν έχουν θεσπιστεί σε εθνικό ή ευρωπαϊκό επίπεδο μέγιστα όρια, τα μέσα επίπεδα που μετρήθηκαν στις ανωτέρω περιοχές παρουσιάζουν διακυμάνσεις, χωρίς ωστόσο να θεωρείται ότι τα επίπεδα αυτά συνιστούν παράγοντα κινδύνου για τη δημόσια υγεία.

Έκανα μια έρευνα στο internet. Με ανακοίνωση τύπου στις 11.02.2011 , το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων δημοσίευσε τα αποτελέσματα των ελέγχων σε αγροτικά προϊόντα της Βοιωτίας. Οι τιμές όπως παρουσιάζονται στον συγκεντρωτικό πίνακα ανά δειγματοληψία αυτών των αναλύσεων συγκρίνονται με τα ανώτατα όρια που ορίζει ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός 1881/2006. Ο κανονισμός αυτός παρέχει τα ανώτατα επιτρεπτά όρια για τις τιμές στις συγκεντρώσεις των εξής βαρέων μετάλλων: κάδμιο, μόλυβδο και υδράργυρο (μόνο για τα αλιεύματα).

Στις συγκεκριμμένες μετρήσεις, σε ότι αφορά το κάδμιο οι ευρεθείσες συγκεντρώσεις είναι εντός των επιτρεπτών ορίων. Για τον μόλυβδο, η αβεβαιότητα της μεθόδου προσδιορισμού είναι +(-)37%, οπότε δεν εντοπίζεται πρόβλημα (!) διότι σε κανένα δείγμα το αρνητικό 37% της ευρεθείσας τιμής από την ανάλυση δεν ξεπερνά τα προβλεπόμενα όρια του ευρωπαϊκού κανονισμού. Για τον υδράργυρο, είπαμε, δεν υπάρχει όριο σύγκρισης για τα κηπευτικά. Τα ευρήματα των δειγμάτων για τα λοιπά βαρέα μέταλλα (νικέλιο, χρώμιο, χαλκός, ψευδάργυρος), αν και ανιχνεύονται, δεν μπορούν να αξιολογηθούν γιατί από τον ευρωπαϊκό κανονισμό δεν έχουν ορισθεί ανώτατα όρια (!).

Όλοι ξέρουμε λίγο πολύ τι συμβαίνει στον Ασωπό, όπου έχει δημιουργηθεί ένα άτυπο βιομηχανικό πάρκο με περισσότερες από 1000 βιομηχανικές μονάδες. Κατά τη διάρκεια του 2011 έγιναν δειγματοληπτικοί έλεγχοι σε (μόνο) 30 βιομηχανίες της περιοχής. Από αυτούς προκύπτει ότι μόνο οι μισές βιομηχανίες στην ευρύτερη περιοχή των Οινοφύτων έχουν ολοκληρώσει τις διαδικασίες για τη διαχείριση των αποβλήτων και έχουν τη δυνατότητα να λάβουν τις απαιτούμενες άδειες. Όσον αφορά τις βιομηχανίες, πρόστιμα επιβάλλονται και μεγάλα μάλιστα. Από το 2004 μέχρι το 2010 έγιναν 194 έλεγχοι με 146 πράξεις βεβαίωσης παράβασης. Καλά διαβάσατε, τρεις στους τέσσερις παρανομούν και επιβλήθηκαν πρόστιμα ύψους 5 εκ. ευρώ. Όμως αυτά τα πρόστιμα επιβάλλονται με μεγάλες καθυστερήσεις που σε περιπτώσεις φτάνουν και τα δύο χρόνια μετά τις αυτοψίες.

Στις διαδικασίες αδειοδότησης έχουν διαπιστωθεί παρατυπίες, όπως επισημαίνει έκθεσή του 2008 για τον Ασωπό από τον Γενικό Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης. Η έκθεση είναι πραγματικός κόλαφος και αναζητά πειθαρχικές και ποινικές ευθύνες για όλες τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες και υπαλλήλους που εκδίδουν άδειες Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων και άδειες λειτουργίας εταιριών χωρίς να έχουν εκδοθεί προηγουμένως άδειες διάθεσης βιομηχανικών λυμάτων.

Πολλά έχουν επίσης γραφτεί και για τις τοξικές χωματερές που υπάρχουν και για τα επικίνδυνα βιομηχανικά απόβλητα. Η παρουσία εξασθενούς χρωμίου στον υδροφόρο ορίζοντα έχει ανιχνευθεί. Σε μία πολύ αναλυτικά τεμκηριωμένη έκθεση του 2007, η Ένωση Ελλήνων Χημικών παραθέτει ενδιαφέρουσες πληροφορίες σχετικά με το χρώμιο σε όλες τις μορφές του, καθώς και τις επιπτώσεις του στο περιβάλλον και την τροφική αλυσίδα. Σημειώνεται ότι σε αντίθεση με την τοποθέτηση του Υπουργείου Υγείας, οι Έλληνες χημικοί υποστηρίζουν ότι δεν υφίστανται δυσκολίες στον αναλυτικό προσδιορισμό του χρωμίου (!). Όσον αφορά τις επιπτώσεις του εξασθενούς χρωμίου και των ενώσεών του στον ανθρώπινο οργανισμό, ο Ιατρικός Σύλλογος Θηβών σε δελτίο τύπου του 2007 παραθέτει στοιχεία που το αναφέρουν ως «λίαν καρκινογόνο». Αυτή είναι και η εκτίμηση της Διεθνούς Υπηρεσίας Έρευνας για τον Καρκίνο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, όπως και η επίσημη θέση του ΥΠΕΚΑ.

Το θέμα είναι σοβαρό, και τα συμπεράσματα δικά σας. Μήπως, όμως, ήρθε η ώρα να σταματήσουμε να σπρώχνουμε το πρόβλημα κάτω από το χαλί και όλοι μαζι -παραγωγοί και καταναλωτές- να διεκδικήσουμε το αυτονόητο; Δηλαδή το δικαίωμα στην καλή, καθαρή και δίκαια τροφή ασχέτως της οικονομικής κρίσης, η οποία πλήττει περισσότερο αυτούς που δεν τη δημιούργησαν; Το μόνο σίγουρο είναι ότι οι επίσημοι έλεγχοι των νερών (όπως και των τροφίμων και των καταναλωτικών προϊόντων) πρέπει να γίνονται συστηματικά και συχνά, όπως άλλωστε προβλέπεται και από τις κείμενες διατάξεις. Και όχι κάθε φορά που είτε τυχαία, είτε από ευαισθησία μεμονωμένων ατόμων ή φορέων αποκαλύπτεται κάποιο πρόβλημα.

Σημειώνεται ότι για σήμερα έχει ήδη προγραμματισθεί σύσκεψη στον ΕΦΕΤ, προκειμένου να παρουσιαστούν στις αρμόδιες Αρχές τα αποτελέσματα των ελέγχων. Στη συνέχεια θα υπάρξει αναλυτική παρουσίαση των αποτελεσμάτων, τόσο προς την επιστημονική κοινότητα όσο προς το ευρύ καταναλωτικό κοινό. Αναμένουμε λοιπόν. Έως ότου οι γραφεικράτες αποφανθούν, ας αναρρωτηθούμε για λίγο: που ήταν η τροφή μας χθες το βράδυ;

Δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στο protagon.gr