Εβδομάδα γεμάτη προσδοκίες για το Κλίμα

Η παγκόσμια κοινότητα οδεύει προς μία διεθνή συμφωνία για την κλιματική αλλαγή, στην σχετική Σύνοδο του ΟΗΕ που θα πραγματοποιηθεί τον Δεκέμβριο στο Παρίσι.Με μόλις πέντε ημέρες διαπραγματεύσεων να έχουν απομείνει μέχρι τότε, οι διαπραγματευτές βρίσκονται και πάλι στη Βόννη αυτή την εβδομάδα για τον τελευταίο γύρο των συνομιλιών. Για να βοηθήσουν το έργο τους, οι συμπρόεδροι της Σύμβασης Πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC), προέβησαν σε αναδιάρθρωση και εξορθολογισμό του κειμένου των διαπραγματεύσεων – από 76 σελίδες σε μόλις 20. Μέχρι το τέλος της εβδομάδας, αυτό θα πρέπει να ολοκληρωθεί ώστε να αποτελέσει βάση για ουσιαστικές συνομιλίες μεταξύ των αρχηγών των κρατών στο Παρίσι. Εκεί, η διεθνής κοινότητα θα επιδιώξει μία συμφωνία που ενδεχομένως μπορεί να σημάνει το τέλος της εποχής των ορυκτών καυσίμων.

Οι κυβερνήσεις του κόσμου έρχονται σε αυτές τις διαπραγματεύσεις του ΟΗΕ στη βάση μίας κοινής ευθύνης, η οποία προκύπτει από την έννοια της κοινής κληρονομιάς και ενδιαφέροντος για ολόκληρη την ανθρωπότητα. Αυτή η ευθύνη αντανακλά, μεταξύ άλλων, την υποχρέωση της ισότιμης κατανομής της ευθύνης για την δράση ενάντια στην κλιματική αλλαγή. Ωστόσο, η ευθύνη αυτή διαφοροποιείται μεταξύ χωρών που αντιμετωπίζουν διαφορετικές υλικές, κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες, και στη βάση του ιστορικού της κάθε χώρας όσον αφορά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Σημαντικό ρόλο παίζουν επίσης οι τεχνολογικές, διαχειριστικές και διαρθρωτικές ικανότητες του κάθε έθνους για την αντιμετώπιση της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Αυτή η αρχή της κοινής αλλά διαφοροποιημένης ευθύνης, αποτελεί βασική έννοια της Συνόδου και καθορίζει το πλαίσιο των συζητήσεων που διεξάγονται αυτή την εβδομάδα στη Βόννη.

Έως τώρα, αυτές δεν έχουν συμπεριλάβει κάποια σαφή αναφορά σχετικά με τους στόχους και τον επιμερισμό της ευθύνης όσον αφορά τον παγκόσμιο προϋπολογισμό άνθρακα. Αντ’ αυτού, στο επίκεντρο των διαπραγματεύσεων βρίσκονται οι εθελοντικές δεσμεύσεις που έχουν καταθέσει περίπου 150 χώρες, οι οποίες καλύπτουν το 90% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Οι δεσμεύσεις αυτές αποτελούν τα εθνικά σχέδια τους για τη μείωση της υπερθέρμανσης του πλανήτη έως 2,7°C πάνω από τα προ-βιομηχανικά επίπεδα. Τα σχέδια αυτά φέρνουν τον κόσμο πιο κοντά -αλλά όχι αρκετά- στο διεθνώς συμπεφωνημένο όριο των 2°C, ή το όριο των 1,5°C που απαιτούν οι πιο ευάλωτες χώρες του κόσμου.

Στις μέρες μας, ο πλανήτης είναι 0,85°C θερμότερος από τα προ-βιομηχανικά επίπεδα, και πολλές κοινότητες, καθώς και τα οικοσυστήματα που τις υποστηρίζουν, αντιμετωπίζουν ήδη καταστροφικές συνέπειες. Αυτές είναι εξαιρετικά επικίνδυνες για ορισμένες αναπτυσσόμενες χώρες, ιδίως τα μικρά νησιωτικά έθνη όπως το Κιριμπάτι, το Τουβαλού και οι Νήσοι Μάρσαλ. Οι απρόβλεπτες βροχοπτώσεις, η αύξηση της στάθμης της θάλασσας και η οξίνιση των ωκεανών αναγκάζουν ήδη τους κατοίκους να απομακρυνθούν από τα νησιά τους, γεγονός που θέτει ολόκληρο τον πολιτισμό τους σε κίνδυνο. Δεδομένου του ρόλου που έχουν παίξει στην εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου έως τώρα, τα πλουσιότερα κράτη έχουν ηθική ευθύνη να υποστηρίξουν την οικοδόμηση της ανθεκτικότητας αυτών των μικρών νησιωτικών εθνών. Ωστόσο, οι έως τώρα δεσμεύσεις των ανεπτυγμένων χωρών είναι ελλιπείς και πολύ κατώτερες των προσδοκιών, όσον αφορα το ύψος της διεθνούς χρηματοδότησης. Το πρόβλημα στο κείμενο των διαπραγματεύσεων ως έχει μέχρι στιγμής, έγκειται κυρίως στην απουσία ενός μηχανισμού για την επανεξέταση και αξιολόγηση των υποχρεώσεων της κάθε χώρας. Καθώς και στην απροθυμία των κυβερνήσεων να δεσμευθούν σε ένα στιβαρό σύστημα χρηματοδότησης τόσο για τον μετριασμό, όσο και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.

Οι συζητήσεις που γίνονται αυτή την εβδομάδα στη Βόννη, και οι αποφάσεις που θα ληφθούν τον Δεκέμβριο στο Παρίσι, θα καθορίσουν την προσέγγιση που θα ακολουθήσει η διεθνής κοινότητα στην εφαρμογή των μέτρων που απαιτούνται για το μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Θα επιταχύνουν, επίσης, τις προσπάθειες για την ενίσχυση της προσαρμοστικής ικανότητας της ανθρωπότητας στην αναπόφευκτη αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη, και των ακραίων κλιματικών φαινομένων που θα επακολουθήσουν. Ανεξάρτητα με το πόσο φιλόδοξα είναι τα σχέδια δράσης τους, οι κυβερνήσεις έχουν δεσμευτεί σε μεταρρυθμίσεις που με τη σειρά τους θα ορίσουν και τα προγράμματα χρηματοδότησης για την υποστήριξη αυτών των μέτρων.

Αυτό που μένει να δούμε αυτή την εβδομάδα στη Βόννη είναι αν θα καταφέρουν να καταλήξουν σε έναν πιο σαφή, λεπτομερή και συγκεκριμένο οδικό χάρτη που θα μας οδηγήσει σε ένα κλιματικά ασφαλές μέλλον.

Δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στην Huffington Post Greece.