Μονοκοτυλήδονα στο ποτήρι σου
Ο άνθρωπος από πολύ νωρίς χρησιμοποίησε διάφορες φυτικές πρώτες ύλες για να φτιάξει αλκοόλ. Όταν αυτές υποστούν ζύμωση, ειδικοί ζυμομύκητες καταναλώνουν τα φυσικά σάκχαρα που υπάρχουν μέσα στα κύτταρά τους, μετατρέποντάς τα σε αλκοόλη. Ανάλογα με το είδος της ζύμωσης, το ποσοστό της αιθυλικής αλκοόλης που παράγεται μπορεί να είναι αρκετά χαμηλό, όπως συμβαίνει με πολλές μπύρες, ή αρκετά υψηλό όπως στα “σκληρότερα” λικέρ. Όταν οι σακχαρούχες αυτές ύλες αφεθούν να φτάσουν σε υψηλή αλκοολική περιεκτικότητα και στη συνέχεια αποσταχθούν, το αποτέλεσμα είναι ένα άχρωμο και πολύ ισχυρό υγρό, γνωστό και ως “ουδέτερη αλκοόλη”.
Αυτό το αλκοόλ παράγεται συνήθως από κόκκους δημητριακών, όπως το καλαμπόκι, το κριθάρι και η σίκαλη. Καθώς επίσης και από σταφύλια, ζαχαρότευτλα και ζαχαροκάλαμα, πατάτες και οτιδήποτε έχει υψηλή περιεκτικότητα σε σάκχαρα, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία διαφόρων αποσταγμάτων που δίνουν ταυτότητα στην κάθε περιοχή και τον κάθε πολιτισμό. Κλασσικό παράδειγμα είναι οι οινικές αλκοόλες, που αποτελούν τη βάση αποσταγμάτων όπως το τσίπουρο, η ρακή και η γκράπα, και χαρακτηρίζουν όλους τους λαούς της Μεσογείου, αλλά και οι εκατοντάδες εκδοχές αλκοολούχων αποσταγμάτων από διάφορες ποικιλίες ρυζιού που συναντά κανείς στην Ανατολή.
Τέτοιες ουδέτερες αλκοόλες μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην παραγωγή μπίτερς, να αναμιχθούν με άλλα ποτά για τη δημιουργία παντς, ακόμη και να προστεθούν σε κοκτέιλ. Χρησιμοποιούνται για την παραγωγή σπιτικών λικέρ, όπως το λιμοντσέλο, αλλά και στη μαγειρική λόγω της υψηλής συγκέντρωσης αιθανόλης, η οποία βοηθά στην εξαγωγή των αρωμάτων της κάθε πρώτης ύλης. Για να μην αναφέρω τις χρήσεις τους στην φαρμακευτική, όπου ο ρόλος τους είναι καθοριστικός στη δέσμευση των διαφόρων ενεργών ουσιών από τα φυτά.
Πέρα από τους οίνους, ένα μπαρ σχεδόν μονοπωλείται από αποστάγματα που παράγονται από μία και μοναδική οικογένεια φυτών: τα αγροστώδη (Poaceae). Σε αυτή την οικογένεια ανήκει το κριθάρι που δίνει τη βύνη για τη μπύρα, το καλαμπόκι που δίνει το μπέρμπον, το ζαχαροκάλαμο που δίνει το ρούμι και το ρύζι που δίνει το σάκε. Το σιτάρι, η σίκαλη, το καλαμπόκι και το κριθάρι συμβάλλουν στην παραγωγή του ουίσκι και της βότκα.
Όλα αυτά τα είδη δημητριακών παίζουν σημαντικό ρόλο στο τρώγειν και πίνειν του ανθρώπου σε ολόκληρο τον κόσμο. Και αυτό δεν είναι κάτι παράξενο, μιας και αυτά τα φυτά καλλιεργούνται σχετικά εύκολα, τα άνθη τους έχουν εξελιχθεί ώστε να επικονιάζονται (δωρεάν) από τον άνεμο, ενώ οι σπόροι τους περιέχουν μεγάλο ποσοστό υδατανθράκων, αμύλου και σακχάρων. Μα ακόμη περισσότερο, δεν περιέχουν ουσίες που είναι ασύμβατες ή τοξικές με το ανοσοποιητικό σύστημα και τον μεταβολισμό του ανθρώπου. Δηλαδή όλες αυτές οι απαραίτητες προϋποθέσεις που απαιτούνται ώστε να παραχθούν ικανές ποσότητες αλκοόλ για να ξεδιψούν οι πιστοί θαμώνες των μπαρ όλης της υφηλίου…
Σε ένα μπαρ όμως, δεν θα πάει κανείς για να πιει σκέτο αλκοόλ. Πέρα από τον ρόλο που παίζει το ανθρώπινο χέρι, ο άμβυκας ή και το βαρέλι σε ένα ποτό, υπάρχει μία μεγάλη ποικιλία από μυρωδικά και βότανα που προσδίνουν επιπλέον χαρακτήρα, αρώματα και γεύσεις. Πολλά από αυτά σχετίζονται, από εξελικτική άποψη, με τα δημητριακά. Όπως για παράδειγμα το τζίντζερ, το λεμονόχορτο, το καρδάμωμο, ο κουρκουμάς, το γκαλάνγκαλ και οι ορχιδέες. Και λέω ότι σχετίζονται, γιατί όλες αυτές οι οικογένειες μαζί αποτελούν την τεράστια βιοποικιλότητα που αντιστοιχεί στα… μονοκοτυλήδονα.
Αυτή η κλάση περιλαμβάνει τη συντριπτική πλειοψηφία των φυτών που έχουν εξημερωθεί από τον άνθρωπο. Μία διαδικασία που άρχισε περίπου 9.000-11.000 χρόνια πριν και αποτέλεσε το αντικείμενο πειραματισμού, παραδόσεων και πολιτισμικού δυναμισμού σε ολόκληρη την ανθρωπότητα. Είναι, σίγουρα, η πιο μεθυστική ιστορία της ζωής πάνω στον πλανήτη, που ξεδιπλώνεται σε μπαρ, χτυπιέται σε σέικερ, σερβίρεται με πάγο και καταναλώνεται υπεύθυνα για να την πιείς στο ποτήρι.
Δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στο bitterbooze.com